ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI

• ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NEDİR?

• Yasal dayanağı Türk Medeni Kanunu 166/3. fıkrasıdır. Buna göre evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu fıkraya dayalı olarak açılan davalara uygulamada anlaşmalı boşanma denir.

• ŞARTLARI NELERDİR?

Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması

Türk Medeni Kanunu 166/3. Fıkrasına göre evlilik en az bir yıl devam etmiş olmak kaydıyla eşler bu boşanma şeklinden yararlanabilir. Bu sürenin başlangıcının tespitinde resmi evlenme tarihi esas alınır. Sürenin bitiş tarihinin hesaplamasında ise dava tarihi esas alınır. Ayrıca tarafların bu sürede fiilen birlikte yaşamaları şart değildir.

Birlikte dava açmak ya da diğer eşin davayı kabul etmesi

Her iki eş boşanmak isteklerini aynı dilekçe ile belirtip ve birlikte imzalayıp dava açabilecekleri gibi eşlerden biri dava açıp diğer eş de bu davayı kabul edebilir.

Çekişmeli şekilde başlayan bir boşanma davası yargılamanın herhangi bir aşamasında tarafların anlaşmaları ya da protokol sunmaları halinde anlaşmalı boşanmaya dönüşebilir.

Bunun tam tersi olarak anlaşmalı boşanma şeklinde açılan davalar, eşlerden birinin davanın herhangi bir aşamasında boşanma yönündeki iradesini geri çekmesi halinde boşanma davasına çekişmeli boşanma şeklinde devam edilebilir.

Tarafların hakim huzurunda boşanma iradelerini açıklaması

Kanun, tarafların iradelerini hakim huzurunda özgürce açıklayabilmeleri için anlaşmalı boşanma için bu şartı getirmiştir. Hakim tarafların iradelerinin herhangi bir nedenle fesada uğradığını tespit ederse boşanma talebini ret edecektir. Tarafların boşanma iradelerini hakim huzurunda bizzat açıklamaları gerekmektedir. Anlaşmalı boşanmada avukatın tarafların yerine geçerek boşanma iradesini açıklaması mümkün değildir.

Velayet ve mali sonuçlar konusundaki anlaşmayı hakimin uygun bulması

Tarafların, hakime sunmuş oldukları anlaşma şartlarındaki maddi-manevi tazminat, nafaka (İştirak ve yoksulluk nafaksı), çocukların velayeti, çocuklar ile kişisel münasebet gibi hususların hakim tarafından uygun bulunması gerekir. Hakim gerek görürse bu şartlarda değişikliğe gidebilir. Ancak hakimin yapmış olduğu bu değişiklikler taraflarca kabul edilmesi durumunda anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir.

• DAVA SONUNDA MAHKEME BOŞANMA DEĞİL DE AYRILIK KARARI VEREBİLİR Mİ?

Anlaşmalı boşanma davası sonunda mahkeme çekişmeli boşanmadaki gibi ayrılık kararı veremez. Mahkeme yalnızca boşanma kararı verebilir.

• ANLAŞMALI BOŞANMADA KUSURA BAKILIR MI?

Anlaşmalı boşanma davasında hakim kusur araştırması yapmaz. Bu dava çeşidinde davanın haklılığı açısından kusurun bir önemi yoktur.

• ANLAŞMALI BOŞANMADA EŞLER DURUŞMAYA GELMEK ZORUNDA MIDIR?

Anlaşmalı boşanmada hakim eşleri bizzat ve birlikte dinler. Hakim eşlerin gerçekten boşanma iradeleri olup olmadığını anlamak için aynı duruşmada birlikte dinler. Hakim eşleri duruşmada dinlemeden boşanma kararı veremez. Ayrıca hakim eşleri dinledikten sonra imzalarını da alır.

• EŞLER ANLAŞTIKTAN VEYA DURUŞMADA DİNLENDİKTEN SONRA ANLAŞMADAN DÖNEBİLİRLER Mİ?

Eşler duruşmada dinlenip anlaştıklarını beyan etseler dahi daha sonra anlaşma durumlarından dönebilirler. Mahkeme anlaşmalı boşanma kararı verse dahi yasa yolları süresi içinde karara itiraz edebilirler. Bu halde boşanma davası çekişmeli boşanmaya dönüşür.

• ANLAŞMALI BOŞANMADA GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR?

4787 sayıklı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. Maddesine göre anlaşmalı boşanma davalarında Aile Mahkemeleri görevlidir. Yasanın 2. Maddesine göre Aile Mahkemesi kurulmayan yerlerde bu tür davalara Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi bakacaktır.

• ANLAŞMALI BOŞANMADA YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Türk Medeni Kanunu madde 168’e göre boşanma davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Ancak bu yetki kuralı kesin bir yetki kuralı olmadığı için eşlerin anlaşması halinde ya da diğer eşin itirazı olmaz ise yetkisiz yer Aile Mahkemesi de davaya bakabilir.

• BOŞANMA PROTOKOLÜ NEDİR?

Anlaşmalı boşanma protokolü; tarafların boşanmanın tüm hukuki ve ekonomik sonuçları ile birlikte ortak çocuklara ilişkin hususları düzenlediği ve mutabık kaldığı bir belgedir. Protokolün oldukça hassas ve kapsamlı bir şekilde hazırlanmasında fayda vardır. Zira hakim tarafından uygun bulunan protokol üzerine boşanma kararı verileceği için taraflar protokolde ihmali veya hatalı bir düzenleme nedeniyle hak ve menfaat kaybına uğrayabilir. Bu nedenle protokolün uzman bir avukat nezaretinde hazırlanması oldukça yararlı olacaktır.

• BOŞANMA PROTOKOLÜ DÜZENLENMİŞ İSE BUNUN HÜKMÜ NEDİR?

Anlaşmalı boşanmada protokolün hükümleri konusunca mahkemece duruşmada yeniden beyan alınması gereklidir. Protokoldeki hükümlerle ilgili duruşmada beyan alınmamasını Yargıtay bozma nedeni yapmaktadır.

Boşanma protokolünde yazan hususlar mahkeme hükmünde de belirtilmelidir. Ayrıca protokol mahkeme hükmüne eklenmelidir.

Boşanmanın mali hükümlerinin düzenlendiği boşanma protokolü taraflarca mahkemeye verilmiş olmasına rağmen hakimin bu konuyu incelemesi ve kararına geçirmemesi halinde hukuki sonuç doğurmaz.

• ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?

Uygulamada anlaşmalı boşanma davası, taraflarca hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolü dilekçeye eklenmek suretiyle aile mahkemesine sunulacak bir dilekçe ile açılır. Davanın açılmasının akabinde mahkeme tarafından duruşma günü verilir.

• ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NE KADAR SÜRER?

Genelde davalar tek duruşmada bitmektedir. Bazı yer mahkemeleri 1 hafta içinde davayı sonuçlandırabilmektedir. Bunun dışında büyük ihtimalle davanın açıldığı tarihten itibaren en geç 1 ay içinde duruşma günü verilip dava sonuçlandırılmaktadır. Tabiki davanın ne kadar süreceği mahkemelerin takdirine bağlı olarak değişmektedir.

• ANLAŞMALI BOŞANMA KARARINA YÖNELİK İSTİNAF VEYA TEMYİZDEN FERAGAT MÜMKÜNDÜR?

Uygulamada taraflar kararın bir an önce kesinleşmesi için istinaf ve temyiz kanun yolundan feragat dilekçesi vererek kararın kesinleşmesini hızlandırabilmektedir. Ancak Yargıtay içtihadlarına göre gerekçeli karar tebliğinden önce, kimse doğmamış bir haktan feragat edemeyeceği için, kanun yolundan feragat sonuç doğurmaz.

• ANLAŞMALI BOŞANMA SONRASI NE ZAMAN KİMLİĞİMİ DEĞİŞTİREBİLİRİM?

Boşanma hükmünün hukuken geçerli olması için kesinleşmesi gerekir. Boşanmaya ilişkin gerekçeli kararın tebliğinden sonra taraflar istinaf ve temyizden feragat dilekçesi sunmaları halinde kaRar hemen mahkemelerce kesinleştirilebilir. Aksi halde 2 haftalık süre beklenir. Taraflar kararı istinaf yada temyiz etmez iseler dosya kesinleştirilir. Dosya kesinleştikten sonra karar Nüfus Müdürlüğüne gönderilir. Bundan sonra taraflar boşanmış hallerine göre yeni kimliklerini değiştirebilir.

• ANLAŞMALI BOŞANMADA AVUKAT TUTMAK ZORUNLU MUDUR?

Anlaşmalı boşanmada avukat tutmak zorunlu olmasa da protokol düzenlenmesi, dava dilekçesinin hazırlanması, davanın açılması, davanın takip edilmesi ve kesinleştirilmesi noktasında ve özellikle boşanmanın mali ve hukuki sonuçları konusunda ilerde sıkıntı yaşanmaması açısından avukat aracılığıyla anlaşmalı boşanma davasını yürütmek son derece önemlidir.