Anlaşmalı Boşanma Protokolü Sonradan Değiştirilebilir mi?

Boşanma sürecinde eşlerin aralarında yaptıkları en önemli hukuki düzenlemelerden biri, anlaşmalı boşanma protokolüdür. Bu belge, tarafların boşanma, mal paylaşımı, velayet, nafaka gibi konularda anlaştıklarını yazılı olarak beyan ettikleri bir sözleşmedir. Peki, mahkemece onaylanıp boşanma kesinleştikten sonra bu protokol değiştirilebilir mi?

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesine göre, eşler en az bir yıl evli kalmışsa, anlaşmalı olarak boşanabilirler. Bu durumda, mahkemeye yazılı bir protokol sunmaları gerekir. Bu protokolde şu hususlar yer alır:

• Velayet,

• Çocukla kişisel ilişki kurulması,

• Nafaka,

• Mal paylaşımı,

• Tazminat ve ziynet eşyaları gibi maddi düzenlemeler.

Hakim, bu protokolü uygun bulur ve onaylarsa, boşanma hükmü bu protokol doğrultusunda kurulur.

Protokol Sonradan Değiştirilebilir mi?

Genel ilke şudur: Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanma kararı kesinleştikten sonra artık bir yargı kararına dönüşecektir. Bu nedenle bazı hükümler değiştirilebilirken, bazıları değiştirilemez. Değiştirilebilecek hükümler yeni bir mahkeme kararına ihtiyaç duyacaktır. Her durum ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

🔹 Değiştirilebilecek Hükümler:

1. Nafaka (Yoksulluk veya İştirak Nafakası):Şartlar değişmişse (örneğin gelir azalması, nafaka alanın evlenmesi vs.), nafakanın artırılması, azaltılması veya kaldırılması davası açılabilir.

   
   

2. Çocukla Kişisel İlişki ve Velayet: Çocuğun üstün yararı gerektiriyorsa velayet veya görüş günü mahkeme kararıyla değiştirilebilir (TMK m. 183).

   
   

3. Çocukla ilgili giderler ve eğitim masrafları: Zamanla ortaya çıkan yeni ihtiyaçlara göre güncellenebilir.

   
   

🔸 Değiştirilemeyecek Hükümler:

1. Mal Paylaşımı, Ziynet Eşyaları, Maddi Tazminat: Anlaşmalı boşanma protokolünde bu konular net şekilde düzenlendiyse ve karar kesinleştiyse, bir daha dava açılamaz. Bu durum, kesin hüküm doğurur.

   Örneğin, taraflar birbirinden ziynet alacağı ya da katkı payı talep etmeyeceklerini açıkça belirttiyse, daha sonra bu konuda dava açılması Yargıtay tarafından reddedilir. Ancak, boşanma protokolünde mal paylaşımına ilişkin hükümler düzenlenmediyse bu konuda 10 yıl içinde yeni bir dava açılabilecektir.

SONUÇ

Tarsus’ta aile hukuku alanında çalışan avukatların pratikte sık karşılaştığı sorunlardan biri, protokolün aceleyle, yüzeysel hazırlanması ve ileride hak kayıplarına yol açmasıdır. Özellikle:

• Mal paylaşımı düzenlenmeden sadece “taraflar birbirinden hiçbir hak talep etmeyecek” denilmesi,

• Ziynet alacaklarının açıkça belirtilmemesi,

• Velayet veya nafaka yükümlülüklerinin değişen şartlara göre esnek düzenlenmemesi,

gibi durumlar sonradan ciddi hukuki ihtilaflara yol açabilir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken, olası değişiklik ihtimalleri de göz önünde bulundurularak alanında uzman bir avukat desteğiyle hazırlanması gerekir.