İNFAZ ERTELEME NEDİR? ŞARTLARI NELERDİR?

Cezaevine girmesi gereken bir hükümlü, bazı yasal sebepler doğrultusunda cezasının infazını belirli bir süre erteletebilir. Bu süreç, hem hükümlü hem de ailesi açısından hayati sonuçlar doğurabilmektedir. Yazımızda infaz erteleme nedir, hangi şartlarda talep edilir ve başvuru süreci nasıl işler gibi sorulara yanıt veriyoruz.

İnfaz Erteleme Nedir?

İnfaz erteleme; kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla hapis cezası alan hükümlünün, belirli şartlar dahilinde cezaevine girme sürecini belirli bir süreliğine geciktirmesi anlamına gelir. Bu husus 5275 sayılı İnfaz Kanununda düzenlenmiştir. Özellikle sağlık sorunları, hamilelik, küçük çocuğun bakımı gibi insani sebeplerle gündeme gelir.

İnfaz Erteleme Sebepleri Nelerdir?

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'a göre infaz erteleme şu sebeplerle talep edilebilir:

• Madde 16/1 uyarınca: Akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanununun 57. maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılır.

  
  

• Madde 16/2 uyarınca: Diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmî sağlık kuruluşlarının mahkûmlara ayrılan bölümlerinde devam olunur. Ancak bu durumda bile hapis cezasının infazı, mahkûmun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa mahkûmun cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır. (Adlî Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca onaylanan rapor üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca verilir.)

  
  

• Madde 16/4 uyarınca: Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur.

  
  

• Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir

  
  

• İnfazına başlanmış olsa bile, toplam on yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadın hükümlünün, engelliliği nedeniyle bakıma muhtaç olan veya ağır bir hastalığa maruz kalan on sekiz yaşını doldurmamış çocuğunun bulunması ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağının değerlendirilmesi hâlinde, cezasının infazı Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yıla kadar ertelenebilir. Erteleme süresi her defasında altı ayı geçmemek üzere en çok dört kez uzatılabilir.  

Hükümlünün İstemiyle İnfazın Ertelenmesi (İnfaz Kanunu Madde 17)

(1) Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.

(2) Erteleme, her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir.

(3) Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması hâlinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.

(4) Birinci fıkrada belirtilen hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile, hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkânsız hâle gelmesi veya hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları ya da hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hâllerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yılı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ancak bu ara verme iki defadan fazla olamaz.

 (5) Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.

 (6) Bu madde hükümleri;

a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar,

b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,

c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkûm olanlar, hakkında uygulanmaz.

İnfaz Erteleme Başvurusu Nasıl Yapılır?

İnfaz erteleme başvurusu, kişinin infazının gerçekleştiği yer infaz savcılığına yapılır.

Başvuru yaparken gerekli belgeler arasında sağlık raporu, nüfus kayıt örneği, aile durumu belgesi gibi destekleyici dokümanlar bulunması önemlidir.

Başvurunun kabul edilmesi halinde infaz en fazla bir yıl olmak üzere ertelenir. Kişi, iki defa infaz erteleme başvurusunda bulunabilecektir. Yani infaz iki ayrı başvuru ile en fazla iki yıl süreyle ertelenebilecektir.

İnfaz ertelemesi başvurusu sırasında teminat yatırmanız gerekebilir.

İnfaz Kanunu Md 17/5: Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.

Hangi Suçlar Bakımından İnfaz Erteleme Mümkün Değildir?

5275 sayılı Kanun Md. 17/6’ya göre;

a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar,

 b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,

c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkûm olanlar, hakkında infaz erteleme uygulanmaz.

İnfaz Erteleme Şartları Nelerdir?

İnfaz erteleme, belirli yasal koşulların varlığı halinde hükümlünün cezasının infazının belirli bir süre için ertelenmesini mümkün kılan istisnai bir uygulamadır. Bu uygulama, özellikle sağlık durumu, cezaevi koşullarında tedaviye elverişli olmayan hükümlüler, hamile kadınlar ve lohusalık dönemindeki kadın hükümlüler için geçerlidir. Ayrıca, hükümlünün kendisinin ya da ailesinin ağır ve telafisi imkânsız bir zarara uğrayacağı yönünde somut veriler bulunması hâlinde de infazın ertelenmesi söz konusu olabilir. Tüm bu hallerde, infaz erteleme talebi, ilgili belgelerle birlikte infaz savcılığına sunulmalı ve talebin dayandığı gerekçelerin somut ve inandırıcı biçimde ortaya konması gerekmektedir. Bu çerçevede, her başvuru kendi özel koşulları içinde değerlendirilir ve erteleme süresi belirli bir takdire bağlı olarak hükme bağlanır.

Hükümlünün kendi talebiyle infaz erteleme başvurusunda bulunabilmesi, işlenen suçun niteliğine ve verilen cezanın süresine bağlı olarak kanunda belirli sınırlar çerçevesinde mümkündür. Buna göre, kasten işlenen suçlar bakımından yalnızca üç yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı ertelenebilirken; taksirle işlenen suçlarda bu sınır beş yıl olarak uygulanmaktadır. Bu sürelerin üzerinde bir hapis cezası söz konusuysa, hükümlünün kişisel başvurusuyla infazın ertelenmesi mümkün değildir. Ancak diğer erteleme nedenlerinde örneğin akıl hastalığı, bedensel hastalık veya gebelik durumunda bu süreler dikkate alınmayacaktır.

Sonuç ve Değerlendirme

İnfaz erteleme kurumu, cezanın infaz sürecinde bireyin temel haklarının korunmasını amaçlayan önemli bir hukuki düzenlemedir. Gerek hükümlünün kişisel talebine dayalı başvurularda, gerekse kanunda öngörülen zorunlu durumlarda infazın ertelenmesi mümkündür. Ancak bu süreç, hukuki ve tıbbi belgelerle desteklenmesi gereken teknik bir prosedürdür ve her başvuru, ilgili mevzuat çerçevesinde ayrı ayrı değerlendirilir. Bu nedenle, sürecin usule uygun şekilde yürütülmesi büyük önem taşır. Tarsus’ta faaliyet gösteren avukatlar, infaz erteleme başvurularında müvekkillerine yasal haklarını etkin biçimde kullanma konusunda gerekli yönlendirmeleri yapmakta; başvuruların ilgili merciler nezdinde eksiksiz ve zamanında iletilmesini sağlamaktadır. Her somut olayın kendine özgü koşulları dikkate alındığında, profesyonel hukuki destek alınması, sürecin sağlıklı ve hakkaniyete uygun bir şekilde yürütülmesi açısından tavsiye edilmektedir.